İslami terimler

Abdest

Dirsekler ile beraber ellerin, yüzün, topuklarıyla beraber ayakların temiz su ile yıkanması ve başın meshedilmesidir.


Adak

Kişinin dinen yükümlü olmadığı halde, farz veya vacip türünden bir ibadet yapacağına dair Allah’a söz vermesidir.


Ahiret

Kıyametin kopmasından sonra başlayan ve sonsuza kadar devam edecek olan cennet ve cehennem hayatıdır.


Ahkam
Kur’an ve Sünnetin içerdiği dinî hükümlerdir.

Ahlâk

Bir kişinin iyi veya kötü olarak nitelenmesine sebep olan manevî değerleri, huyları ve bunların tesiri ile ortaya koyduğu davranışların bütünüdür.


Allah’ın Rızası
Yapılan herhangi bir işten Allah’ın hoşnut olmasıdır.

Arafat

Hacı adaylarının “vakfe” yapmak üzere arefe günü toplandıkları, Mekke’nin güneydoğusunda bulunan bir bölgedir.


Arş
Mecazî anlamda, ilahî hükümranlık tahtı demektir.

Ashâb

Hz.Peygamber’i gören ve onunla sohbet eden müslümanlardır.


Aşere-i Mübeşşere

Dünyada iken Hz.Peygamber tarafından Cennetle müjdelenen on kişiye Aşere-i Mübeşşere denir.
Bunlar: Ebû Bekir, Ömer, Osman, Ali, Talhâ, Zübeyr, Avf oğlu Abdurrahman, Sa’d, Zeyd oğlu Saîd, Ebû Ubeyde (r.a.) hazretleridir.

Aşûre Nedir?
Kameri takvimin birinci ayı olan Muharremin onuncu gününe verilen isimdir.


Ayet Nedir?

Kur’an-ı Kerim’de durak işaretleri arasındaki cümle ya da ifadelerdir.


Berat

Borçtan, suç ve cezadan kurtulmaktır. Günahlardan kurtulmaya vesile olan Şaban ayının onbeşinci gecesine de Berat gecesi denir.


Berzâh

Ölümle kıyamet arasındaki zaman dilimidir.

Beytullah

Müslümanların namaz kılarken yöneldikleri Kâbe’nin diğer adıdır.



Bid’at

Dinin aslından olmadığı halde dindenmiş gibi algılanan şeylerdir.


Câiz
Yapılması dinen yasak olmayan şeydir.


Cami ve Mescid

Müslümanların toplu halde veya tek başına namaz kılıp, ibadet ettikleri umuma açık mübarek mekanlardır.


Cehennem

Cehennem; kafirlerin sürekli olarak kalacakları azap yeridir.


Cennet

Allah’ın emirlerine uyup yasaklarından sakınanların konulacağı ebedi mükafat yeridir.



Din

Hür iradeleriyle inanan akıl sahibi insanları, en iyiye, en doğruya, en güzele ve ebedî mutluluğa ulaştıran ilahî kanunlar bütünüdür......


Dört Büyük Kitab
Tevrât, Zebûr, İncil ve Kur’an’dır.

Dört Büyük Melek

Cebrail: Allah'tan vahiy getiren melektir.
Mikail: Evrendeki tabiat olayları, ve canlıların rızıkları ile görevli melektir.
İsrafil: Kıyametin kopması ve insanların kabirlerinden kalkması için "Suré'a üflemekle görevli melektir.
Azrail: Canlıların ruhlarını almakla görevli melektir.



Duâ Nedir?

Kulun istek ve arzularını uygun bir üslupla Allah’a arzetmesidir.

Ebedî ve Ezelî

Ebedî, sonu olmayan; ezelî ise başlangıcı olmayandır.


Ecel

Allah’ın takdir ettiği ömrün sona erdiği andır.

Ecir
Yapılan güzel ameller karşılığında Allah’ın kullarına verdiği mânevî mükafattır.

Esmâ-i Hüsnâ
Yüce Allah’ın en güzel isimleri anlamına gelir.

Ezan

Namaz vakitlerinin girdiğini bildirmek üzere müezzin tarafından okunan ve özel sözlerden oluşan dini bir davettir.


Farz
Dinen yapılması kesin olarak istenen şeydir.

Fasık

Allah’ın emir ve yasaklarına riayet etmeyen kimse.


Fıkıh

Kişinin amel yönünden faydasına ve zararına olan şeyleri bilmesidir.


Fidye

Meşru mazeretler sebebiyle bazı ibadetlerin yapılamaması veya ibadet sırasında eksikliklerin oluşması sebebiyle yerine getirilmesi gereken dinî yükümlülük.


Fitne

İyi veya kötü şeylerle deneme, manevî çöküntü, sosyal kargaşa ve kaos demektir.


Fitre

Ramazan Bayramına kavuşan ve dinen zengin sayılan Müslümanların, kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için fakirlere vermeleri gereken belli miktarda mal ya da paradır.

Gusül
Ağızı, burnun içini ve bütün bedeni yıkamaktır.

Günah

Allah ın emir ve yasaklarına aykırı olan amel, söz ve davranışlardır.

Hadis

Hz.Peygamberin sözleri veya O’nun fiil ve onaylarının sözle ifadesine denir.


Haram
Dinen yapılması kesin olarak yasaklanan şeydir.

Haşr
Bütün canlıların yeniden diriltilerek mahşerde, hesap vermek üzere toplanmasıdır.


Hatim
Kur’an-ı Kerim’in baştan sona kadar orijinalinden okunup bitirilmesidir.

Hayır
Hayır, Yüce Allah’ın rızasını kazanmaya vesile olan güzel amellerdir.

Helal
Yapılıp yapılmaması konusunda dinî bir hüküm bulunmayan şeylerdir.


Hicret

Hz. Muhammed’in Miladî 622 yılında Mekke’den Medine’ye göç etmesi olayıdır.


Hilye-i Şerif

Peygamber Efendimizin dış görünüşünü ve vasıflarını anlatan eserlere verilen addır. “Hilye-i Saâdet” de denir.


Hurâfe
Akla ve ilme aykırı olan ve hiçbir temeli bulunmayan batıl inançlar ve uygulamalardır .

Hutbe

Cuma ve Bayram günlerinde camilere gelen müminleri, dinî konularda aydınlatmak üzere hatibin yaptığı konuşmadır.


İbadet

Allah’a gönülden, isteyerek yönelmek ve karşılığında sevap vadedilen dinî görevleri ve amelleri Allah’ın rızasını kazanmak amacıyla yerine getirmektir.


İcmâ

Hz.Peygamber’in vefatından sonra, herhangi bir asırda, bütün İslam müçtehitlerinin, dînî bir konuda ortak hüküm vermeleridir.


İçtihat

Müçtehidin herhangi bir dînî mesele hakkında bir hükme ulaşabilmek için belli tekniklere başvurarak bütün gücünü harcaması demektir.
İftar
Oruç açmaktır.


İhram

Hac veya umreye niyet eden bir kimsenin, diğer zamanlarda mübah olan bazı davranışları belirli bir süre boyunca kendisine yasaklamasıdır. Bu amaçla giyilen şeye de aynı ad verilir.


İhsan

İnsanlara iyilik etmek, yararlı ameller işlemek ve “Allah’ı görüyormuş gibi, O’na ibadet etmek” demektir


İlahi Kudret
Yüce Allah’ın gücü ve kuvvetidir.

İlâhî

Tasavvuf Edebiyatında Allah ve Peygamber sevgisini dile getiren şiir türünden dizelerdir.


İlk Müslümanlar Kimlerdir?

İlk Müslümanlar Hz.Hatice, Hz.Ali, Zeyd b. Hârise ve Hz.Ebu Bekir’dir.


İlk Vahiy Peygamberimize Ne Zaman Gelmiştir?

İlk vahiy, Miladî 610 yılında, Hz. Peygamber, kırk yaşında iken, Mekke yakınındaki Nûr Dağı’nda ve Kadir Gecesi’nde gelmiştir.


İmam-Hatip

Cemaate namaz kıldıran ve hutbe okuyan kimse demektir.


İman

Hz.Peygamber’in, Allah’tan getirdiği kesin olarak bilinen hükümlerin doğruluğunu kabul ve tasdik etmektir.


İmsak
Oruç niyetiyle yeme, içme ve cinsel ilişki gibi orucu bozan şeylerden uzak durmaktır.

İrşâd

Müslümanlara doğru yolu göstermek ve onları dinî görevleri hakkında aydınlatmaktır.


İslam

Allah’ın, insanlara Peygamberi Hz.Muhammed (s.a.v.) vasıtasıyla gönderdiği son ilâhî dinin adıdır.


İsrâ

Peygamberimiz Hz.Muhammed (s.a.v.)’in bir gece Allah tarafından Mekke’deki Mescid-i Haram’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya götürülmesidir.


İtâat
Allah’ın emirlerine uyup, yasaklarından sakınmaktır.

İtikad

İnanma, gönülden tasdîk etme demektir. İtikadî konular denilince, iman esasları akla gelir.


İzar

Hac veya Umre yapmak üzere ihrama giren erkeklerin belden aşağısını kapatmak üzere büründükleri örtüdür.

Kâbe

Müslümanların namaz kılarken yöneldikleri Mekke’deki Mescid-i Haram’ın içinde bulunan, Hz.İbrahim ile oğlu Hz.İsmail (A.S.) tarafından inşa edilmiş olan mukaddes ma’bettir.


Kaç Çeşit İbadet Vardır?
İbadetler bedenî, malî ve hem bedenî hem malî İbadetler olmak üzere üç çeşittir.

Kader

Yüce Allah’ın ezelden ebede kadar meydana gelecek olayları, bunların zamanını, yerini, miktarını ve niteliklerini ezelî ilmi ile bilip takdîr etmesidir


Kâfir

İslam dininin temel esaslarını kabul etmeyen, Hz.Peygamber’in, Yüce Allah’tan getirdiği kesin olarak bilinen hususları inkar eden kimsedir.


Kaza

Yüce Allah’ın ezelî ilmiyle takdîr ettiği şeylerden her birinin zamanı gelince o takdire uygun olarak yaratmasıdır.


Kelime-i Şehadet

“Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in O’nun kulu ve elçisi olduğuna şahitlik ederim” anlamındaki, “Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve rasûlühü” ifadesidir.


Kelime-i Tevhit

Allah’tan başka ilâh yoktur, Muhammed O’nun elçisidir” anlamındaki “Lailâhe illâllah, Muhammedürresûlullah” ifadesidir.


Kıble
Müslümanların namaz kılarken yöneldikleri taraf, Kâbe cihetidir.


Kırâat

Namazda Kur’an-ı Kerim’den bir miktar okumak demektir.


Kıyam

Namazda ayakta durmak demektir ve namazın farzlarından biridir.


Kıyamet

Yüce Allah’ın belirlediği zaman gelince kâinat düzeninin bozulup yıkılması ve dünyanın sonunun gelmesidir.


Kıyas
Kur’an ve Sünnet’te hükmü açıkça belirtilmeyen bir meselenin hükmünü, aralarındaki ortak nitelik dolayısıyla, hükmü açıkça belirtilen diğer meseleye göre açıklamaktır

Kirâmen Kâtibîn
Her mükellef insanın yaptığı bütün işleri kayda geçiren yazıcı meleklerin adıdır.

Kul

Allah’ın hüküm ve tasarrufu altındaki tüm insanlar demektir.


Kur’an-ı Kerîm’de Kaç Sûre Vardır?
Kur’an-ı Kerîm’de 114 sûre vardır

Kurban

Allah’a yakın olmak ve rızasına ermek için ibadet niyetiyle kurbanlık bir hayvanı kesmektir.


Kürsü
Camilerde vaizlerin va’z sırasında oturdukları yüksekçe yerdir.

Mahşer
Öldükten sonra dirilen insanların toplanacağı yerdir.

Meâl

Her yönüyle aynen aktarılması mümkün olmayan bir sözün başka bir dile yaklaşık olarak çevirisidir. Özellikle Kur’an tercümeleri için kullanılmaktadır.


Mekruh
Dinen yapılmaması zannî delille istenen şeydir.

Melek

Allah’ın emriyle çeşitli görevleri yerine getiren, gözle görülmeyen nûrânî varlıklardır


Mevlid

Doğum zamanı demektir. Peygamberimizin doğumu ve bunu anlatan eser anlamında kullanılır.


Mi’rac

Peygamberimizin, Kudüs’deki Mescid-i Aksa’dan, Yüce Allah’ın, manevî huzuruna yaptığı yolculuğun adıdır. Dinî literatürde, Recep ayının 27. gecesi “mîrac gecesi” olarak bilinir.


Mihrap

Cami, mescid ve namazgâhlarda kıble yönünde bulunan ve İmam-Hatibin namaz kılarken durduğu bölümdür.


Minber

Camilerde İmam-Hatiplerin cuma ve bayram hutbesi okudukları basamaklı yüksekçe yerdir.



Mîzan

Mahşerde hesap görüldükten sonra herkesin amellerinin tartılacağı ilahi adalet terazisidir.


Mucize

Peygamberlerin, peygamber olduklarını ispat için Allah’ın izni ile gösterdikleri hiçbir insanın benzerini yapamayacağı harikulade hallerdir.


Mukâbele

Kur’an-ı Kerim’i, birinin yüzünden veya ezbere okuması, diğerlerinin de onu takip etmesidir.


Mukaddesât
Dinimizce kutsal kabul edilen değerlerdir.

Mübah
Dînen yapılıp yapılmaması serbest bırakılan şeydir.


Müezzin-Kayyım

Namaz vakitleri girince ezan okuyup, cami ve cemaatle ilgili hizmetleri gören kimsedir.


Müfsid

Usûlüne uygun olarak başlanmış bir ibadeti bozup, geçersiz hale getiren herhangi bir davranıştır.


Müftü
Dinî konularda fetva vermeye yetkili olan kimsedir.

Mükellef

Dinî hükümleri yerine getirmekle yükümlü olan kimse demektir.


Mü'min

Allah’a, Hz.Peygamber’e ve O’nun haber verdiği şeylere gönülden inanıp, kabul ve tasdîk eden kimsedir.


Münâcât

Allah’a sessizce duâ etmek, yalvarmak ve niyaz etmektir. Dua içerikli şiirlere de münacât denir.


Münafık Kime Denir?

Kalben inanmadığı halde, dili ile mümin olduğunu söyleyen kimsedir.


Münker Nekir
Kabre konulan kimseye “Rabbin kim?, Peygamberin kim?, Dinin nedir?” diye soru soran meleklerin adlarıdır.

Müstehab veya Mendup

Hz.Peygamber’in bazen yaptığı, bazen de yapmadığı dini içerikli işlerdir.

Na’t

Peygamber Efendimizi övmek maksadıyla yazılan şiir türüdür.


Nafile, Kaza

Nafile; farz, vacib ve sünnet ibadetlerin dışında sevap kazanmak için yapılan tüm ibadetlerdir.
Kaza; vaktinde yerine getirilememiş olan farz bir ibadetin vaktinden sonra yerine getirilmesidir.


Nebî veya Resûl Ne Demektir?

Allah’tan vahiy yoluyla aldığı emir ve yasakları insanlara ulaştırmakla görevli olan seçkin insandır.


Nisap Miktarı
Dînen zengin sayılmanın ölçüsüdür.

Niyâz
Duâ etmek demektir.

Niyet

İnsanın bir şeyi yapmaya kalben ve zihnen karar vermesidir.


Orucun Kazası Ne Demektir?

Vaktinde tutulamayan oruçların daha sonra gününe gün olarak tutulmasıdır.


Orucun Kefareti

Ramazan’da mazeretsiz olarak kasten orucu bozmanın cezası olarak peş peşe tutulan altmış gün oruçtur. Buna gücü yetmeyenler altmış fakiri sabahlı akşamlı doyururlar.


Oruç Kimlere Farzdır?

Oruç ergenlik çağına ulaşmış, akıllı ve Müslüman olan herkese farzdır


Öşür

Tarım ürünlerinden onda bir ya da yirmide bir oranında verilen zekattır.


Peygamberimiz Ne Zaman Doğmuştur?

Peygamberimiz Hz.Muhammed Miladî 571 yılında, Rebîulevvel ayının on ikinci gecesi seher vaktinde dünyaya gelmiştir.


Peygamberlerde Bulunan Temel Nitelikler

Sözünde ve özünde doğru, her yönüyle güvenilir, günahlardan korunmuş, üstün akıl ve zeka sahibi, Allah’tan aldığı vahyi insanlara aynen ulaştırma peygamberlerin temel nitelikleridir.


Rab

Yaratan, nimet veren ve terbiye eden anlamına gelir ve Yüce Allah’ın güzel isimlerindendir.


Rahman ve Rahîm

Allah’ın güzel isimlerinden olup çok merhamet eden, esirgeyen ve bağışlayan demektir.


Rahmet

Allah’ın, yaratıklarına merhamet etmesi ve lütufta bulunmasıdır.


Regâib

Rağbet olunun şey ve bol ihsan demektir. Örfümüzde Recep ayının ilk Cuma gecesi olarak bilinmektedir.


Rekat

Namazın kıyam, rükû ve secdelerinden oluşan her bir bölümüdür


Rida

Hac veya umre yapmak üzere ihrama giren erkeklerin belden yukarısını kapatmak üzere büründükleri örtüdür.


Ru’yet-i Hilâl

Kamerî ayların başlangıcını belirleyen Hilal’in görülmesidir.


Rükû
Namazda eller dizlere erecek ve sırt ile baş, düz bir satıh oluşturacak biçimde öne doğru eğilmektir.

Sa’y

Hac ya da Umre yaparken Kâbe yakınlarında bulunan Safâ ile Merve tepeleri arasında, dört gidiş üç geliş olmak üzere yedi defa gidip gelmektir.


Sadaka

Zekat dışında ibadet niyetiyle fakirlere yapılan yardımlardır.


Sahur

İkinci tan yeri ağarmasından az önceki vakit ve bu vakitte yenen yemektir.


Salih Amel

Yapılması Allah ve Peygamberi tarafından istenen, fert ve toplum için faydalı işler ve davranışlardır.


Secde

Namaz kılanın, ayak parmaklarını, dizlerini, ellerini, alnını ve burnunu yere koyması ile oluşan durumdur.



Sehiv Secdesi

Yanılma, unutma veya dalgınlık gibi haller nedeniyle namazın farzlarından birinin ertelenmesi, vaciplerinden birinin terk edilmesi veya ertelenmesi durumunda namazın sonunda yapılan secdedir.


Sırat-ı Müstekîm

Allah’ın Kur’an-ı Kerim’de beyan ettiği dosdoğru yoldur.

Sevap

Allah’ın emir ve yasaklarına uygun olan amel, söz ve davranışlardır


Sûre

Kur’an’ın, birbirinden besmele ile ayrılan her bir bölümüdür.


Sünnet

Peygamber Efendimiz’in yaptığı ve müslümanlardan da yapılmasını istediği dinî görevlerdir.


Şirk

Allah’a ortak koşmak demektir. Bu da Allah’tan başka ilah edinmek veya O’ndan başkasına ibadet etmek şeklinde olur


Şükür

Nimetleri Allah’ın verdiğini bilip O’na şükranda bulunmaktır.


Taassup

Herhangi bir delile dayanmadan, bir fikre körü körüne bağlanmaktır .


Tahiyyata Oturmak

Namazların ikinci ve son rekatından sonra tahiyyât duasını okuyacak kadar bir süre oturmaktır.



Takvâ

Allah’ın emir ve yasaklarına karşı gelmekten sakınmaktır.


Tavaf

Hacer-i Esved’den başla*****, Kâbe’yi sola almak suretiyle, yedi defa Kâbe’nin çevresinde dönmektir.


Tebliğ

Peygamberlerin getirdikleri ilahî mesajın insanlara aynen ulaştırmalarıdır


Tefsir
Kur’an-ı Kerim’i usûlüne göre açıklamak ve yorumlamak demektir.

Tekbîr ve Tesbîh

Tekbir, “Allâhuekber”, Tesbih de, “Sübhânallâh” demektir.


Terâvih Namazı
Ramazan ayına mahsus olmak üzere, yatsı namazından sonra kılınan sünnet bir namazdır.

Teşrik Tekbiri

“Allâhüekber, Allâhüekber, Lâilâhe illallâhü vallâhüekber, Allâhüekber ve lillâhi’l-hamd” demektir.


Kurban Bayramının arifesinde sabah namazından başlayıp, Bayramın 4. günü ikindi namazına kadar 23 vakitte, farz namazların sonunda teşrik tekbiri getirmek vâciptir.


Tevbe

Kişinin işlemiş olduğu günahlardan pişmanlık duyup Allah’a yönelmesi ve günahları terk etmesidir.


Tevekkül

İnsanın, her konuda kendine düşen görevleri yerine getirdikten sonra sonucu Allah’a bırakmasıdır.


Tevhîd
Allah’ın var ve bir olduğuna inanmaktır.

Teyemmüm

Abdest ya da boy abdesti almak için su bulunmadığı veya bulunup da kullanma imkanı olmadığı durumlarda, niyet edilerek temiz toprak veya toprak cinsinden bir şeye elleri sürüp yüzü ve kolları meshetmektir.

Vâcib

Dinen yapılması zannî delillerle istenen hükümlerdir.


Vahiy

Yüce Allah’ın dilediği şeyleri peygamberlerine, özel yolla bildirmesidir.


Vaiz
Dinî konularda insanları aydınlatma görevi yapan ve bu amaçla va’z eden kimsedir.

Vakfe

Zilhicce Ayının 9.ncu gününde hac için ihramlı olarak Arafat’ta bulunmadır.


Vitir

Yatsı namazından sonra kılınan üç rek’atlık vacip namazdır.


Yemin Kefareti

Yeminini bozan bir kimsenin on fakiri sabah akşam doyurması ya da giydirmesi veya bunlara gücü yetmeyenin üç gün peş peşe oruç tutmasıdır.


Yeryüzünde İlk Mabed Neresidir?
Yer yüzende ilk mâbed, Kâbe-i Muazzama’dır.

Zekat

Dinen zengin sayılan müslümanların, belirli yerlere sarfedilmek üzere, mallarından vermekle yükümlü oldukları belli bir paydır.